Het kleine huis op de prairie

Man, man, man, waarom ben ik óóit boekenblogger geworden? Hoe heb ik óóit kunnen verzinnen dat ik mijn mening over een gelezen boek in maximaal 1000 woorden zou kunnen vatten? Het lijkt heel veel, 1000 woorden, en soms is het ook hard werken om in de buurt van dat aantal te komen. Maar meestal moet ik mijzelf beperkingen opleggen, moet ik keuzes maken waar ik het accent ga leggen, moet ik loslaten dat ik eigenlijk “alles” wil benoemen. Dat klinkt zo veel makkelijker dan het is! Een prachtig voorbeeld is het boek dat vandaag in de aandacht staat van de boekenbloggersleesclub Een perfecte dag voor literatuur: Het purperen land van Edna Ferber, in 2016 als “Internationale Klassieker” uitgegeven door Nieuw Amsterdam.

De oorspronkelijke titel van deze in 1924 voor het eerst verschenen roman is So Big. So Big, in de Nederlandse vertaling letterlijk vertaald naar ZoGroot, is de bijnaam van het zoontje van Selina deJong geboren Peake (omdat zij hem tijdens het werken buiten op het veld, regelmatig vroeg hoe groot hij dan was 😉 ). Het leven van Selina draait volledig om deze jongen, wat het een logische titel maakt. Maar de roman zelf draait niet om Dirk (zoals hij officieel heeft), maar juist om die Selina.

Aan het eind van de negentiende eeuw wordt Selina opgevoed door haar vader die beroepsgokker is. Soms zit het mee, soms zit het tegen. Een belangrijke les die haar vader op haar probeert over te brengen is dat het leven eigenlijk gewoon een geweldig avontuur is, waaraan je tegelijk moet meedoen als ernaar moet kijken. Door een ongelukkige gebeurtenis wordt Selina op haar 19e al wees en moet zij haar eigen kost zien te verdienen. Zij komt terecht in een Hollands-Amerikaanse enclave in de buurt van Chicago, High Prairie. Ik heb genoten van de prachtige beschrijvingen van de omgeving, de sfeer, de manier waarop Selina het leven neemt zoals het is, de rake typeringen van de personen die zij ontmoet, met wie zij moet werken en met wie zij gaat trouwen. Haar leven neemt een wending die Selina zelf nooit had kunnen bedenken.

Ik heb een flink aantal jaren in de gemeente Langedijk in Noord-Holland gewoond. Langedijk is “wereldwijd” bekend om de kolen. Witte kolen, groene kolen, rode kolen, zuurkool en ga zo maar door. Ik heb dan ook zitten lachen om het onbegrip van de stugge boeren (met een herkenbare setting van het Hollandse immigrantenklimaat) als Selina helemaal verrukt is over het landschap en de produkten. Hoezo?, denken die boeren. Het is gewoon productiemateriaal. Selina daarentegen raakt in vervoering bij het zien van “agaat en purpersteen” op de landerijen.

Als echtgenoot Pervus deJong vervolgens overlijdt, moet Selina het samen met ZoGroot zien te redden. Zij schuwt het zelf de handen uit de mouwen steken zeker niet. Bij dat gedeelte deed de roman mij denken aan de dikke pillen van Jennifer Donnelly met titels als De Theeroos en De Winterroos (Boekerij). In die overigens zeer lekker leesbare historische verhalen draait het ook om een vrouwelijke hoofdpersoon die tegenslag te verwerken krijgt en dat doet op een manier die niet bepaald past bij de maatschappelijke conventies van dat moment. Heerlijke avonturiers die zich niet laten tegenhouden in het bereiken van hun idealen. Toch is Het purperen land wezenlijk anders, door de indrukwekkende schrijfstijl en de afgewogen manier van opbouw en verwoorden. Het maakt ook dat deze roman meer is dan alleen maar een (historisch) verhaal. En dat maakt het dus ook weer lastig om te bedenken wat ik in deze blogpost naar voren wil halen 🙂

In het tweede gedeelte ligt de focus meer op Dirk. Selina heeft steeds zijn geluk en zijn toekomst voorop gesteld en al haar handelingen daarop afgesteld. In dit tweede gedeelte is zij veel meer onzichtbaar en zoon Dirk wordt door de schrijfster veel vlakker neergezet. En natuurlijk ís hij een vlak karakter, want door zijn omgeving en leefomstandigheden ligt het accent veel meer op buitenkant, op de juiste connecties en de meest maatschappelijk geschikte kruiwagens. Dirk gaat daar vol in mee. Pas later gaat hij zich realiseren waarom zijn moeder zo’n bijzondere persoonlijkheid is. Of dat bij hem ook tot een verandering gaat leiden, blijft de open vraag aan het einde van de roman.

Door de subtiele verandering in stijl neemt Ferber ons mee in die verschillen. Prachtig om te ervaren, maar eerlijk gezegd heb ik mij in dat tweede gedeelte ook wel beetje aan de bemoeizucht en het altijd-beter-weten van Selina gestoord. Zij deed mij in die fase terugdenken aan Granny uit De overgave van Arthur Japin (de Arbeiderspers) en de keiharde Agneta uit het gelijknamige boek van Jan van der Mast (Nieuw Amsterdam).

En uiteraard kwam in mijn gedachten Allene Tew ook voorbij, de hoofdrolspeelster in het boek De Amerikaanse prinses van Annejet van der Zijl (Querido). Dit boek heb ik nog niet zo lang geleden gelezen voor mijn leesclub-irl en ik vond het absoluut vreselijk! Achteraf heb ik voor mijzelf vastgesteld dat dat oordeel niet reëel is. Ik verwachtte een roman te gaan lezen en het bleek een geschiedenisboek. Ik kon die switch niet snel genoeg maken en daarmee kwam mijn mening niet overeen met vele andere lezers. In ieder geval komt uit het leven van Allene Tew, zeker de jeugdjaren en het begin van haar volwassen jaren, heel overtuigend naar voren dat in die tijd alles nog mogelijk was. De Amerikaanse Droom bestond nog volop en was ook daadwerkelijk te bereiken. Het land was nog volledig maakbaar, net zoals in de tijd van Selina deJong. Dat treft mij nu extra, nu ik zelf in een “gemaakte” Noordoostpolder woon. Hier in de omgeving voel je nog de pioniersgeest van de eerste bewoners en het gevoel van gemeenschapszin om er samen wat van te maken. Want hoe gepokt en gemazeld we misschien allemaal al zijn, toch blijft overeind een quote van de vader van Selina (p.13):

Hoe meer soorten mensen je ontmoet, hoe meer je onderneemt en hoe meer je overkomt, des te rijker ben je. Zelfs al is het narigheid. Dát is leven.”

Veel leesplezier!

theonlymrsjo

Mijn dank gaat uiteraard weer uit naar Nieuw Amsterdam voor het beschikbaar stellen van een leesexemplaar. Lees ook even wat mijn medebloggers van Het purperen land vonden, via DEZE LINK.

2 comments: On Het kleine huis op de prairie

  • Prachtig hoor en 1000 woorden ha, geweldig, ik houd het toch maar bij een boek…..

    • Ha Charlotte! Mooie roman he? Ik probeer mijn blogposts ongeveer even lang te maken en uit mijn statistieken blijkt dat ik dan gemiddeld tussen de 900 en 1000 woorden uitkom. Maar ja, ik beperk mij dan ook niet tot slechts één boek per keer (#128521#)

Leave a reply:

Your email address will not be published.