Het is nu ongeveer een week geleden dat ik de roman Verman je van Filip Rogiers (Uitgeverij Polis) heb uitgelezen. En ik weet nog steeds niet of ik dit boek verbijsterend slecht of extreem goed vind! Aangezien de uitgever zo vriendelijk was mij een leesexemplaar toe te zenden, zal ik toch proberen onder woorden te brengen hoe ik tegen dit boek aankijk.

Hoofdpersonage is Hofman. Een midden-dertiger die jarenlang als arbeidspsycholoog op een school leerkrachten met burnout(-achtige) klachten heeft begeleid. Tot het moment dat hij zelf vastloopt en wordt ontslagen. Zijn ontslag had hij niet zien aankomen en hoewel hij dat zelf niet eens zo in de gaten heeft, volgt er daardoor een periode van zelfverwaarlozing en geen aandacht voor de eigen leefomstandigheden. Dit wordt geconstateerd maar is geen periode die wij als lezers “meemaken”, het verhaal begint namelijk aan het einde van die periode. In een sollicitatiegesprek (het interview) weet hij zich weer van zijn sterkste kant te laten zien en verwerft daarmee een baan bij een vooruitstrevend headhuntersbureau, WiLink. Dit bureau heeft specifieke, niet-uitgesproken, voorkeuren als het gaat om de selectie van kandidaten. Hofman stort zich vol overgave op deze taak. Hij ontwikkelt een computerprogramma om deze selectie zo inzichtelijk mogelijk te maken. Rogiers weet hiermee een modern probleem van internet-ellende, computervirussen en hacks binnen te halen. Hoeveel invloed dit op het wel of niet slagen van Hofman heeft, wordt in de rest van het verhaal steeds duidelijker.

Daarbij speelt zijn relatie met Anita ook een belangrijke rol. Deze relatie is allesbehalve standaard. Hofman en Anita noemen elkaar overigens niet bij de naam, want Anita vindt dat zij elkaar “lief” moeten noemen. Zij hebben een relatie die ín bed totaal anders is dan búiten bed. En in hun verbintenis zijn golfbewegingen te ontdekken, die Hofman eigenlijk wel constateert maar waarbij hij niet de neiging heeft om daar iets mee (of tegen) te doen. Hij moet leren omgaan met zijn eigen driften, zeker als die zich steeds vaker ook uiten in fysiek gedrag.

Al met al redelijk voor de hand liggende thema’s met een niet-verrassende verhaallijn en een onafwendbaar einde. En toch. Toch is het een boek dat je niet loslaat. Deels door het taalgebruik en de opbouw van zinnen. Daaraan is te merken dat Rogiers een Vlaamse schrijver is, ook al heb ik geen “typisch” Vlaamse woorden ontdekt. En deels door het af en toe ontregelende gedachtegoed van Hofman. Dus wat dit boek bijzonder maakt, is naar mijn mening niet zo zeer de verhaallijn, niet de samenhang van de (onsamenhangende) meningen van Hofman, niet de manier waarop Anita en hij met elkaar omgaan, maar meer de incidentele, zeer treffende, typeringen en opmerkingen. Een voorbeeld (blz 41):

Hij wist nu al dat hij zich aan deze vrouw zou kunnen hechten. Het was een vreemd woord, dat ‘hechten’, het deed denken aan littekens. Het was alsof iemand je leven binnenliep en je zou helpen om een wond te dichten waarvan je het bestaan niet eens vermoedde.

Dat zet je toch aan het denken, zo’n “simpel” woord als hechten. Er zijn meer voorbeelden die, al dan niet terloops, genoemd worden en waardoor ik enkele pagina’s verder, toch even terugbladerde.  Het boek kenmerkt zich verder door een wonderlijke combinatie van cynisme, ironie en misplaatste hoogmoed. Het wordt verweven met wat maatschappelijk betrokken motieven en ontwikkelingen, zelfs een Occupy-achtige beweging. De leider van die beweging heeft overigens een pamflet geschreven dat Verman je heet. Leuk verwerkt detail. De maatschappelijke betrokkenheid is trouwens niet bij Hofman zelf te ontdekken. Hij blijft voor mij een afstandelijke persoon, die mij deed terugdenken aan Jakob uit de bizarre roman De val van Jakob Duikelman van Anne-Marieke Samson (Arbeiderspers). Ook in die roman handelt en denkt de hoofdpersoon in de volste (narcistische?) overtuiging dat hij de enige in de hele wereld is die het bij het rechte eind heeft en alle gevolgen voor nu en de toekomst overziet.

De roman is opgebouwd uit drie delen: Het interview, Volkomen lichaam en The Ulcer/De Zweer. Elk deel is vervolgens onderverdeeld in acht, relatief korte, hoofdstukken. De titels van de drie delen zijn zeker herkenbaar en plaatsbaar als je het boek leest. De omwenteling in het leven van Hofman begint immers met het interview, in zijn relatie met Anita ontwikkelt hij een overtuiging over (het) volmaakt(e) lichaam en uiteindelijk ettert alles in hem door, tot het niet meer te bestrijden is. Vermannen heeft geen zin meer.

Mijn samenvatting is dat het een modern boek is dat toch een beetje “ouderwets” aandoet door de uitwerking van de thematiek en de schrijfstijl. Uiteraard dank aan de uitgever voor het toezenden van het boek. Juist dit soort leeservaringen maakt lezen elke keer weer een ontdekkingstocht.

Heb jij Verman je ook gelezen? Ik ben erg benieuwd naar jouw mening. Laat het graag weten als reactie op deze blogpost, of via mijn Facebookpagina, Bloglovin, Twitter of Instagram (ik ben niet social media-verslaafd, hoor. Dat lijkt maar zo 🙂 ).

Veel leesplezier!

theonlymrsjo