Parels en veren

Laat ik voor de verandering meteen beginnen met mijn mening:

“Er zijn boeken waarbij het actieve verhaal in dat boek eigenlijk helemaal niet belangrijk is. De ware essentie zit dan namelijk in soms enkele zinnen, het prachtige taalgebruik of bijzondere sfeerbeschrijvingen. De rest van de roman is bijzaak en op zijn hoogst context.”

Ben je het niet met mij eens? Dan vermoed ik dat je Hoger dan de zee van Francesca Melandri en Alles waar ik spijt van heb van Philippe Claudel nog niet gelezen hebt.

Oppervlakkig gezien gaat het in Hoger dan de zee om een vrouw die haar man bezoekt in de gevangenis en een man (Paolo) die in dezelfde gevangenis zijn zoon bezoekt. Deze gevangenis ligt op een eiland, want “als je iemand echt gescheiden van de rest van de wereld wilt houden, is er geen muur hoger dan de zee.” (p 27). De reis naar het eiland wordt beschreven, er komt een storm (mistral), dus moeten zij de nacht op het eiland blijven, daarna vertrekken ze weer en wordt er kort aangegeven wat er in de volgende jaren gebeurt. Zo, klaar. Maar deze opsomming doet geen enkel recht aan de waarde van deze roman. De personages worden op een heel integere manier neergezet, waardoor je hen meteen in je hart sluit. Hun geschiedenis, hun letterlijke en figuurlijke weg naar het Eiland, is door de schrijfster heel rustig, semi-afstandelijk en daardoor juist indrukwekkend, beschreven. Ook voor de gevangenisbewaarder is een belangrijke plaats ingeruimd. De manier waarop dat wordt belicht, is prachtig.

Luisa, de vrouwelijke hoofdpersoon, vertelt aan Paolo over hoe haar kinderen konden strijden om de laatste veer van hun pauw. Deze laatste veer zou geluk brengen. Uiteindelijk geven de kinderen hun gevecht op en geven ze gezamenlijk steeds weer die laatste veer aan hun moeder. En ja, Luisa vindt dat zij geluk heeft in haar leven. Een opvatting om in gedachten wat langer bij stil te staan. Overigens vind ik dat Luisa wel iets weg heeft van Jocelyne uit De lijst van al mijn wensen (geschreven door Gregoire Delacourt, uitgegeven bij Orlando): een zekere gelatenheid, maar uiteindelijk een sterke persoonlijkheid.

Alles waar ik spijt van heb gaat over een jonge man die  teruggaat naar de plek waar hij is opgegroeid. Hij moet daar naar toe in verband met het overlijden van zijn moeder. Met haar heeft hij al heel lang geen enkel contact gehad. Door zijn aanwezigheid in die oude en toch ook vertrouwde omgeving komen allerlei voorvallen uit (met name) zijn jeugd weer in zijn herinnering en moet hij een manier vinden om daar mee om te gaan en het een plek te geven. Geen gemakkelijk thema, maar door de schrijfstijl van Claudel een intrigerende roman. Een bijzonder beeld vind ik het verhaal van Jos, de hotelier, over hoe schelpdieren onder water omgaan met verwondingen. Waar mensen spijt kunnen hebben, maakt een schelpdier prachtige parels om de wond heen, om die te helen en te verzachten. Ware schatten met in zich een herinnering aan een wond, aan pijn.

Mijn stelling is dus dat het bij de beoordeling van een roman uiteindelijk niet uitmaakt hoe de hoofdpersonen heten, uit welk gedeelte van Italië zij komen,  in welke Franse regio de zoon zijn moeder gaat begraven of in welke periode het verhaal is gesitueerd. De nasmaak wordt gevormd door die paar zinnen, die paar passages die ook lang na het boek uitgelezen te hebben, in mijn gedachten blijven en mij tot “herkauwen” aanzetten. Ter ondersteuning van mijn mening gaf ik al uit ieder boek een passage over pauwenveren en pareltjes. Als voorbeeld van bijzondere zinnen uit Hoger dan de zee: “Geschiedenis wordt met wapens gemaakt. Filosofie met denkbeelden.” (p 83). En uit Alles waar ik spijt van heb de opmerking van de hotelier: “Vlooien, daar zijn er heel veel van, maar van moeders heb je er maar één!”(gelezen op ereader, daarom geen idee welke pagina in papieren uitgave). Mooi! Deze zinnen kunnen ook waarde en betekenis hebben zonder dat je precies hoeft te weten wanneer en waarom de zinnen in deze romans voorbijkwamen.

Alles waar ik spijt van heb (De Bezige Bij) heb ik gelezen voor mijn leesclub (irl). Ik heb genoten van het taalgebruik en het gemak waarmee de schrijver een bepaalde sfeer neerzet, maar uiteindelijk was ik minder onder de indruk dan na het lezen van Het kleine meisje van meneer Linh en Zonder mij. Hoger dan de zee (Uitgeverij Cossee) kwam ik tegen op de tafel nieuwe aanwinsten bij mijn plaatselijke openbare bibliotheek. Ik vind het heerlijk om af en toe te “neuzen” op die tafel en de overige thematafels die er tegenwoordig tussen de rijen boekenkasten staan opgesteld. Wie weet waar ik een volgende keer mee thuiskom 😉

Veel leesplezier!

theonlymrsjo

2 comments: On Parels en veren

Leave a reply:

Your email address will not be published.