Geestverruimende middelen ……

De Amerikaanse schrijver/communicatiewetenschapper Neil Postman heeft ongeveer 30 jaar geleden een boek (Wij amuseren ons kapot) geschreven met als ondertitel: de geestdodende werking van de beeldbuis. Het is al heel lang geleden dat ik dit boekje met veel interesse heb gelezen en bij herlezen zal waarschijnlijk blijken dat de inhoud inmiddels wel wat gedateerd is, maar de teneur uit het boek is mij altijd bijgebleven. Postman stelde aan de orde dat onder andere door de hoeveelheid tv-zenders en de regelmatige onderbreking van een uitzending voor reclameboodschappen, naar zijn mening  het zelfstandig kunnen nadenken van mensen negatief wordt beïnvloed. Door deze flitsende “werkelijkheid” zouden we verleren om voor langere tijd onze concentratie te behouden en een gedachtelijn nader uit te werken.

Als ik deze thematiek combineer met het recente onderzoek dat de laaggeletterdheid onder de groep boven 45 jaar toeneemt, maakt zich een zekere onrust van mij meester. Zijn wij anno nu nog in staat om ons onder te dompelen in een boek? En als we dat kunnen, wat lezen we dan?

In mijn vorige blogpost stelde ik de vraag: wat is literatuur? Uit de ontvangen reacties (waarvoor dank!) kwam een schijnbare tegenstelling naar voren: het lijkt haast of “literatuur” en “een goed boek” niet samen kunnen gaan. Gelukkig blijkt ook hier weer dat de soep niet zo heet wordt gegeten als hij wordt opgediend. Bij nadere inhoudelijke bestudering van de reacties en de gesprekken die ik hierover heb gevoerd, blijkt dat veel lezers een zekere angst voor het woord literatuur hebben, maar vervolgens wel belang hechten aan een goed geschreven boek.

De volgende vraag is dan vanzelfsprekend: wat zijn de kenmerken van een goed geschreven boek? Ook daarover verschillen de meningen. En dat sluit mooi aan bij het essay dat ik heb gelezen in het kader van de bloggersleesclub Een perfecte dag voor literatuur: Wat alleen de roman kan zeggen van Oek de Jong.

In dit essay geeft Oek de Jong zijn zeer lezenswaardige visie op de plaats die de roman inneemt in de verschillende periodes van de geschiedenis en de ontwikkeling die de roman doormaakt. Dé roman bestaat niet, de uitingsvorm van de roman is afhankelijk van tijd, cultuur, tradities. Als de roman de competitie met andere media wil overleven, moet het met zijn tijd mee. Dat is zo in het heden, maar het is ook altijd zo geweest. Wat ik met name interessant vond om te lezen, is de opvatting van De Jong dat voor de ontwikkeling en modernisering van de roman het nodig of in ieder geval aanbevelenswaardig is om de “oude” romans te lezen. Het bezig zijn met de verschillende, veranderende facetten van de roman leidt tot een beter begrip van en een groter plezier bij het lezen van literatuur. Deze ontdekkingstocht prepareert de geest op nieuwe ontwikkelingen.

Moeten we dan nu tot een keuze komen? Tussen tv (en overige media) en boeken? Persoonlijk gaat mijn voorkeur uit naar afwisseling: ik kan mijzelf volledig verliezen in een boek maar ik kan bij tijd en wijle heerlijk ontspannen tijdens een simpel tv-avondje. Het een sluit het ander niet uit.

Als het lezen van romans dan tot verruiming van de geest leidt, zie ik daar een extra aansporing in om regelmatig literaire romans te lezen! Af en toe voelde ik mij wel aangesproken door de schrijver door het ogenschijnlijke gemak waarmee hij allerlei klassieken aanhaalt. Mijn nog-te-lezen-lijst is weer wat langer geworden …. Al met al een boeiend boek waar Oek de Jong zijn visie geeft op verleden, heden en toekomst van de literaire roman. Voor de doorgewinterde lezer van literaire romans mag dit essay niet in de boekenkast ontbreken.

Overigens ben ik niet de enige die vandaag aandacht besteedt aan dit boek van uitgeverij Atlas Contact. Wil je weten wat andere bloggers er van vinden? Lees het HIER.

Veel leesplezier!

theonlymrsjo

En ook dit essay telt mee voor de uitdaging Ik-lees-Nederlands-2013 

One comment: On Geestverruimende middelen ……

  • Afwisseling is zeker goed. En voor mij is dat af en toe een filmpje opzetten om een avondje lezen over te slaan. Het frequent kijken van tv heb ik al tijden geleden op een zeer laag pitje gezet. Onder andere vanwege de negatieve effecten op het concentratieniveau wat jij in je inleiding aanhaalt. Maar het lezen heeft de overhand (gekregen). En dan is het genieten van zo’n boekje als door Oek de Jong geschreven. Plus de tips voor nieuwe titels op de nog-te-lezen lijst.

Leave a reply:

Your email address will not be published.