Zeg het maar


Dit wordt een hele korte blogpost. Voor vandaag staat namelijk de roman Een vrouw op 1000 graden van Hallgrímur Helgason (de Arbeiderspers) op de planning. En over dat boek valt niet te bloggen. Of, beter gezegd, over dat boek valt een levenlang te bloggen. Elk element in het tachtigjarige leven van de hoofdpersoon is het waard om bij stil te staan, over te filoseferen, terug te denken, vooruit te denken, je eigen leven van afstand te bekijken, verwachtingen voor je eigen toekomst te durven vormen en wat je er nog meer over kunt verzinnen. Wat een juweel. En wat een ellendig boek om te lezen, want het in je opnemen en verwerken van zoveel gebeurtenissen en zoveel gedachten en (under)statements kost veel tijd en aandacht. Waanzinnige planning om het per sé vandaag te willen bespreken 🙂

Hoe is het mogelijk dat een man zo goed en karakteristiek over een vrouw kan schrijven? Is het juist de afstand die een man kan nemen? Is het dat deze vrouw in alle opzichten een vrouw is en in alle opzichten toch ook weer niet? Ik heb geen antwoord, maar ik vind het een briljante prestatie. En in het verlengde daarvan: chapeau voor de vertaler! Het lijkt mij geen gemakkelijke opgave om een zo knap in elkaar gestoken levensgeschiedenis niet alleen adequaat maar zeker ook zeer goed leesbaar te vertalen. Het moet voor een schrijver bijzonder prettig zijn te ervaren dat het oorspronkelijke kunstwerk ook in een vertaling niets van haar glans heeft verloren.

Het is een cliché maar daardoor waar: boeken lezen opent een wereld voor de lezer. Ik heb al eens eerder geschreven dat ik eigenlijk bar weinig weet over de (dictatoriale) geschiedenissen van Portugal en Spanje. Maar ook  het koloniale Denemarken met hun greep op IJsland en Groenland en de Duitse invloeden, is een onderwerp waar ik nauwelijks het bestaan van ken. Voor het eerst werd ik mij hiervan bewust in Smilla’s gevoel voor sneeuw van de schrijver Peter Hoeg (Meulenhoff). In deze roman komt de verhouding Denemarken-Groenland naar voren. In Een vrouw op 1000 graden is de hoofdpersoon Here afkomstig van IJsland, maar zij brengt haar jeugd, oorlogsjaren en verdere levensjaren in diverse landen door.

Inmiddels heb ik het idee dat ik bijna de enige ben die niet lyrisch is over De 100-jarige man die uit het raam klom en verdween (deze roman is van de hand van Jonas Jonasson en is uitgegeven bij Signatuur). Waarschijnlijk had ik van dat boek vooraf een andere verwachting. Toen ik door had dat het niet het humoristische verhaal werd wat ik had vermoed, had ik vervolgens last van gevoelens van irritatie over het laconieke gedoe van de hoofdpersoon en de wel grote mate van onwaarschijnlijk dat hij bij bijna alle grote wereldgebeurtenissen van de afgelopen 100 jaar, een rol (van belang) heeft gespeeld. En dat is, denk ik, het grote verschil met Here. Ik geloof Here, ik neem zonder twijfel alles aan waarvan zij zegt het te hebben gedaan of meegemaakt. Al lezend hunkerde ik naar nog meer verhalen, nog meer anekdotes en nog meer treffende verwoordingen van de realiteit in al haar rauwheid.

De roman is opgebouwd alsof Here jou, als lezer, in afwachting van het einde waar zij naar verlangt (en aan het organiseren is) nog een keer haar leven en haar opvattingen daarover wil vertellen. Flashbacks en tegenwoordige tijd wisselen elkaar af, in voornamelijk korte hoofdstukken, waarbij de flashbacks niet per definitie in chronologische volgorde naar voren komen.  Door deze stijl had ik echt het gevoel dat ik naast haar bed zat in de garage. Bij elk volgend verhaal voelde ik de neiging om uit een soort solidariteit een sigaret op te steken (en dat voor een niet-roker ….) of een drankje in te schenken.

Dus, zeg het maar. Wat moet ik van deze roman vinden? Ik weet het niet en dit keer vind ik dat ook helemaal niet erg. Ik vind het een comfortabel gevoel om niet één mening te hebben over een zo bewogen, doorleefd leven.  Het maakt mij ook niets uit of alles met uitzondering van de historische gebeurtenissen en enkele historische personen, door de schrijver verzonnen is. Het is indrukwekkend dát hij het verzonnen heeft, maar helemaal hoe hij het heeft verwoord. Uiteraard ben ik wel erg nieuwsgierig wat mijn medebloggers van de boekenbloggersleesclub Een perfecte dag voor literatuur over dit boek schrijven. Via deze link ga ik dat lezen. Jij ook?

De uitgever de Arbeiderspers dank ik hartelijk voor allereerst het uitgeven van deze vertaling en vervolgens voor het aan mij beschikbaar stellen van deze roman. Ik had het niet willen missen.

Veel leesplezier!

theonlymrsjo

8 comments: On Zeg het maar

Leave a reply:

Your email address will not be published.