De afgelopen periode had ik door twee boeken weer een duidelijk voorbeeld van (ongepland) parallel lezen, te weten door Kinderen van het ruige land van Auke Hulst (Ambo Anthos, eerder uitgegeven bij Meulenhoff) en De vrouw die de honden eten gaf van Kristien Hemmerechts (De Geus). In beide boeken is iemands achtergrond van enorme betekenis voor het heden. In een al wat oudere blogpost heb ik trouwens beschreven wat ik versta onder het verschijnsel “parallel en/of seriegeschakeld lezen” 🙂 .

Door mijn abonnement op Elly’s Choice mag ik elke maand 10 (!) ebooks downloaden, die dan ook mijn eigendom worden. Dus het moment dat ik één van die boeken lees, mag ik heerlijk helemaal zelf bepalen. In die maandelijkse toevoer zijn er regelmatig boeken waarover ik nog niet gehoord heb. Een voorbeeld daarvan is de roman Kinderen van het ruige land van Auke Hulst. Ik had wel gehoord dat er recent een nieuwe roman van deze schrijver op de markt kwam, dus dat vond ik een mooie aanleiding om dit eerdere boek, dat voor het eerst is uitgegeven in 2012, te lezen. De hoofdpersoon is Kai, die samen met zijn broer Kurt en zijn zusjes Shirley Jane en Deedee opgroeit op het noordelijke platteland van Groningen. En dat opgroeien gaat in een heel bijzondere, vrijgevochten sfeer en omgeving.

De vader van deze kinderen komt onverwachts te overlijden. Kai is op dat moment 8 jaar oud, zusje Deedee is nog een echte baby. Wat er dan volgt is een periode van opgroeien, oeverloos buiten spelen, dingen bouwen, schooieren, fantaseren over de andere sekse en worstelen met eigen identiteit en lichamelijke ontwikkeling. Dit zijn universele thema’s, maar voor lezers van mijn leeftijd (en iets jonger) geeft de plaatsing in de tijd een extra dimensie. Tijdens het lezen kwamen dan ook heel veel herinneringen bij mij naar boven en dat is absoluut een positief aspect. Maar het opgroeien voor deze kinderen gaat niet zonder slag of stoot en verdient zeker niet alleen maar het predicaat positief. Want eigenlijk is er geen sprake van enige opvoeding, enige sturing of structuur in hun leven. Hun moeder leeft volledig in haar eigen wereld en blinkt sinds het overlijden van haar man uit in fysieke en mentale afwezigheid. Zij is volledig losgeslagen en niet in staat tot opvoeden. De kinderen moeten zichzelf zien te redden (wat op een aantal momenten deed denken aan de roman Lord of the flies van William Golding; hoog tijd om dat boek eens te herlezen).

En toch en toch en toch. Ondanks die rare, extreme, vaak irritante en tot wanhoop drijvende manier van doen van moeder, kun je niet anders dan van haar houden. En dat doet Kai dan ook, zielsveel. Zij probeert uit alle macht de pijn van het overlijden van haar man te ontlopen, onder andere door voortdurend in beweging te blijven en de realiteit van alledag op haar eigen manier te vertalen. Ook bij Kai merk je dat hij zijn vader enorm mist. Halverwege de middelbare school kan hij steeds beter zijn gevoelens onder woorden brengen. Hij verzint zelfs een nieuw leven voor zijn vader. Al met al een aangrijpend verhaal. En de vraag is of deze jeugd bij Kai en zijn broer en zussen heeft geleid tot onherstelbare littekens en tot het onvermijdelijk ontsporen van de eigen levens. De indruk die ik kreeg, is dat met alle ups-and-downs dit gezin toch een manier van overleven en herpositioneren in het leven heeft gevonden.

Hoe anders is dat in het boek De vrouw die de honden eten gaf. Deze roman is geïnspireerd door en op het leven van Michelle Martin, de vrouw van Marc Dutroux, samen de twee meest gehate personen in België. De door Kristien Hemmerechts geschreven roman bestaat uit één lange monoloog van Odette. Zij overziet haar leven, haar jeugd, haar relatie met M. en de gebeurtenissen die haar gebracht hebben naar de plek waar zij nu al jaren verblijft: de gevangenis. Hoe “aantrekkelijk” zou dit boek zijn als het NIET was gebaseerd op werkelijke gebeurtenissen die de wereld hebben geschokt? Ik vond namelijk die link met de werkelijke geschiedenis een extra dimensie toevoegen. Maar het heeft er niet toe geleid dat ik begrip of sympathie voor Odette ging voelen. Zij weigert, bewust of onbewust, verantwoording over eigen daden af te leggen. Steeds weer komt de manier waarop haar moeder met haar is omgegaan naar voren, net zoals de relatie tussen M. en Odette, maar ook de verhoudingen tussen M. en zijn ouders. In alle relaties was behoorlijk wat mis en ontbrak een veilige omgeving om op te groeien tot evenwichtige volwassenen. Odette heeft niet de kracht om te ontwaken uit haar apathie en zij lijkt niet te kunnen of te willen accepteren dat zij afgerekend moet en zal worden op haar eigen daden (of eigenlijk: niet-daden). De inhoud van dit boek is zo walgelijk en maatschappij-ontwrichtend, dat je bijna zou vergeten dat de schrijfster het relaas in een prachtige stijlvorm op papier heeft gezet.

Beide boeken zetten aan tot nadenken en tot een bewustwording dat niets is zoals het van afstand lijkt. Het kan lijken dat een moeder haar kinderen verwaarloost en aan hun lot overlaat, terwijl er binnen dat gezin juist een liefdevolle sfeer bestaat. En een vrouw met een relatie en een paar kinderen kan overkomen als normaal functionerend, terwijl zij mentaal volledig ontspoord is. Daarom blijft het verstandig niet te snel een oordeel over een situatie klaar te hebben.

Veel leesplezier!

theonlymrsjo