Ik heb de laatste tijd een aantal mooie boeken gelezen. Elk boek op zich geeft voldoende aanleiding om er een blogpost over te schrijven of in ieder geval over een thema dat in zo’n boek naar voren kwam. Waarom is het dan nu toch alweer twee en een halve maand geleden dat mijn laatste blogpost online kwam? Ik zou het niet goed weten. Op de een of andere manier willen al die losse ideeën en gedachten zich maar steeds niet vormen tot een samenhangend geheel. De makkelijkste uitweg is de schuld schuiven op “Corona” en dat is misschien ook wel terecht. Het virus zorgt al het hele jaar voor veel onrust en ongemak. Het dagelijks leven met thuiswerken en online-meetings gaat z’n gangetje, maar voelt nog steeds versplinterd aan. Té ver vooruitkijken wordt keer op keer afgestraft.

In zo’n situatie is de verleiding groot om ook in de gelezen boek elementen te ontdekken die met afzondering, isolatie, ziekte en uitzichtloosheid te maken hebben.

Ik las bijvoorbeeld Kolja van Arthur Japin (de Arbeiderspers). Voor de feitelijke gang van zaken beslaat deze roman slechts enige dagen, namelijk de periode tussen het overlijden van Pjotr Iljitsj Tsjaikovski en diens begrafenis, maar door de opbouw van het boek heeft Japin ervoor gezorgd dat je als lezer via de dagboekfragmenten van Modest, de jongere broer van de musicus Pjotr Iljitsj, veel meer te weten komt over hoe de broers in contact komen met de jonge, doofstomme Kolja. Modest neemt Kolja onder zijn hoede om hem te leren spreken en liplezen. Als je zo intensief met elkaar moet samenwerken, kan het ook niet anders dan dat de levens met elkaar verweven raken. En bijzondere levens zijn het zeker! We krijgen een gedetailleerd en vlot leesbaar inkijkje in hoe deze mannen leven voor de kunst, muziek en de liefde (of, zo je wilt, lust, passie en extravagantie).

Ik heb al jaren een soort haat-liefde verhouding met (de boeken van) Arthur Japin, maar hoe meer ik van hem lees des te meer ik zijn stijl ga waarderen. En de hoeveelheid research die nodig is om alles in de historische context te laten kloppen, is ronduit indrukwekkend. Wat nu, in 2020, extra opvallend is aan het boek is het feit dat in het jaar van overlijden van Pjotr Iljitsj er cholera heerst. Dus iedereen moet goed afstand van elkaar houden. Waar kennen wij dat van? 😉 Voor Kolja is dit een extra handicap omdat hij voor zijn eigen handicap (de doofheid) juist huidcontact nodig heeft om via trillingen en bewegingen nog beter te begrijpen wat er wordt gezegd en bedoeld.

Eerder dit jaar las ik Nicolas en de verdwijning van de wereld, geschreven door Anne Eekhout (de Arbeiderspers). Ik meen dat dit boek officieel te boek staat als jeugdboek, maar qua inhoud vind ik het zelfs voor volwassenen best een beangstigend verhaal. Er is een zwart gat onderweg naar de aarde en alle deskundigen zijn het erover eens dat de aarde niet te redden is. Het exacte tijdstip van het einde van de wereld is zelfs bekend. Nicolas is nog een jonge jongen (8 jaar oud) als dit staat te gebeuren. Vader vertrekt om “elders” voldoende eten en medicijnen te gaan zoeken, moeder kan geen belangstelling meer voor Nicolas en zijn net geboren baby-zusje opbrengen. Nicolas zelf is ook niet zomaar een jongetje. Tussen de bedrijven door blijkt hij een periode van zelfmutilatie te hebben doorgemaakt en het is nu helemaal de vraag of hij zichzelf weet te beheersen.

De schrijfster weet heel geraffineerd een spanningsboog neer te zetten tussen fantasie en werkelijkheid. Zij schetst een heel realistisch beeld van een wereld in chaos, een maatschappij en samenleving in onbalans. Je ziet dat ieder mens weer op een eigen manier reageert op de nieuwe situatie. De een vervalt in een volledig egoïsme of apathie, de ander bekommert zich nog steeds ook om naasten. Indringend geschreven, met een hoog “wat zou jíj doen?”-gehalte. Ik had echt wel even een paar dagen nodig om van dit boek bij te komen.

In beide boeken staat de wereld op z’n kop. In Kolja misschien niet de héle wereld, maar in ieder geval wel die van Kolja, de gebroeders Tsjaikosvski en hun vrienden. Er is een hele vertoning nodig om de schande die Pjotr Iljitsj over zichzelf en de vriendengroep heeft afgeroepen, te verhullen. En desondanks geeft dit voor Kolja een nieuwe invulling aan vriendschappen en vertrouwen in mensen. En Nicolas? Nicolas is door zijn obsessie voor de stripheld De Adelaar ervan overtuigd dat hij de wereld moet redden. Of hem dat gaat lukken, ga ik natuurlijk hier in deze blogpost niet prijsgeven, maar zoals wel vaker: de weg ergens naar toe is (voor mij als lezer) belangrijker en bepalender dan het eindpunt.

Deze boeken zijn zomaar twee voorbeelden van verhalen die, ondanks dat zij gebaseerd zijn op ellende, afzondering en onafwendbaarheid, toch een sprankje vertrouwen laten zien in het goede van mensen en de overtuiging dat uiteindelijk alles zich ten goede zal keren. Dat kunnen wij in deze tijd toch goed gebruiken. Beide hier genoemde boeken heb ik trouwens gelezen als e-book binnen mijn lidmaatschap van de openbare bibliotheek. Nicolas en de verdwijning van de wereld op mijn telefoon, Kolja in een mix van telefoon en e-reader. Het is geruststellend te weten dat ook bij een eventuele nadere verzwaring van de corona-maatregelen en een verdere lockdown, de bibliotheek op die manier bereikbaar blijft.

Veel leesplezier!

theonlymrsjo

De titel van deze blogpost is ontleend aan een liedje met de gelijkluidende titel van Mac McAnally.