Ik reed laatst op de Afsluitdijk. Dat is op zich niets bijzonders, zeker niet als je weet dat ik onlangs ben verhuisd naar de Noordoostpolder terwijl het centrum van mijn zakelijke activiteiten in Heerhugowaard ligt. Simpel gezegd: ik rij (bijna) dagelijks over die dijk 🙂 Maar elke keer geniet ik er weer van. Ik vind het fantastisch om de wolkenpartijen boven het IJsselmeer en de Waddenzee te zien, de door de zon oplichtende randjes van die wolken goud te zien kleuren, het water de ene keer rustig kabbelend en de andere keer woest door de wind op de dijk te zien beuken. Het geeft mij een gevoel van puurheid en vrijheid. Zo stel ik mij vaak ook Scandinavië voor. Ik ben nog nooit in die regio geweest, maar in mijn idee is daar een grote mate van natuurlijke ruwheid, door de klimatologische omstandigheden gevormde omgeving en een flora en fauna die past bij de lange winters en de zomers waarin het ’s nachts niet donker wordt. Ik zou graag een keer naar Zweden, Lapland of bijvoorbeeld de Lofoten gaan, maar er is één aspect dat mij tegenhoudt: de bevolking. Als ik namelijk de Scandinavische schrijvers moet geloven, worden de Scandinavische landen bevolkt door getraumatiseerde alcoholisten, ernstig uit balans gebrachte stalkers, ziekelijke pedofielen en bovenal heel veel seriemoordenaars.

Zo ook in de thriller Schemertijd van de Noorse schrijfster Jorun Thørring, voor de Nederlandse/Vlaamse markt uitgegeven bij Davidsfonds Uitgeverij/WPG Uitgevers België. Hier is de ontdekking van een lijk in een dichtgelaste boiler van een al meer dan 30 jaar leegstaand voormalig internaat, de spreekwoordelijke sneeuwbal. In rap tempo komen een aantal volwassenen die als kind op dat internaat hebben gewoond, op gruwelijke wijze om het leven. Ook een voormalige directrice ontloopt dit lot niet. Uit alles blijkt dat hier sprake is van een wraakactie. Door wie en waarom is uiteindelijk waar het in dit boek omdraait.

De omgeving waar zich dit allemaal afspeelt is de omgeving van Tromsø, hoog in het noorden van Noorwegen (en de geboortestreek van de schrijfster). De sfeer wordt regelmatig bepaald door de weersomstandigheden: regen, sneeuw, te kort aan daglicht. In die grijze, grauwe schemertijd leven mensen met een enorme last uit hun verleden. Thema’s als pesten en gepest worden, volwassenen die om welke reden dan ook weg kijken en niet ingrijpen, volwassenen die rücksichtslos zelf meedoen, discriminatie van bevolkingsgroepen komen in dit boek in meer en mindere mate voorbij. Het boek blijkt te horen bij een serie over de inspecteur Aslak Eira. Zijn persoonlijke levenslijn komt dan ook naar voren, inclusief zijn af en toe moeizame maar zich verdiepende relatie met zoon Niillas.

Op zich een prima boek met een spannende verhaal lijn, maar eerlijk gezegd niet helemaal aan mij besteed. En dat ligt niet aan het thema, niet aan de schrijfster, niet aan de vertaling, maar gewoon aan mij. Ik heb een duidelijke voorkeur ontwikkeld voor romans waarbij ik aan het denken word gezet. En dan niet als een soort papieren Cluedo, maar in de zin dat ik over thema’s en persoonlijkheden wil nadenken. Dat past wellicht niet primair bij thrillers. Thrillers en misdaadverhalen vormden lange tijd mijn favoriete genre: even een paar uur je afsluiten van de wereld en op het puntje van je stoel meegruwen en meepuzzelen. De laatste jaren ben ik duidelijk een andere weg ingeslagen en brengt een thriller mij niet gauw voldoende diepgang als het gaat om het uitwerken van karakters, persoonlijke ontwikkelingen en licht filosofische thema’s. En aangezien tijd een schaars iets is, maak ik dan sneller de keuze voor een ander genre boeken.

In het algemeen heb ik de indruk dat Scandinavische verhalen aan elkaar hangen van extremiteiten, zowel op het gebied van onderlinge maatschappelijke verhoudingen tussen collega’s en/of vrienden, maar ook op het gebied van wat mensen elkaar aandoen. Bizarre martelingen door seksueel verwrongen psychopaten, lang uitgerekte mishandelingen die het daglicht niet verdragen. Dat is ook wat bij mij is blijven hangen van het eerste deel uit de Millennium-serie van Stieg Larsson met de titel Mannen die vrouwen haten (A.W. Bruna/Signatuur). Het is al lang geleden dat ik dit boek las, maar wat ik mij herinner is een overdaad aan fysieke en psychische mishandelingen. Het past simpelweg niet bij mij, ik beleef er geen plezier aan. Nee, geef mij dan bijvoorbeeld liever Een vrouw op 1000 graden van Hallgrímur Helgason (de Arbeiderspers), een IJslandse schrijver.

Toch geniet ik vaak genoeg van spannende verhalen, namelijk als ik op tv naar een (vaak Scandinavische) thriller of politieserie kijk. Dit is voor mij één van de zeldzame uitzonderingen op de regel dat een boek meestal beter is dan de verfilming. Juist bij psychologische thrillers kunnen de lichtval en de camerahoek een extra element zijn om het verhaal duidelijk uit de verf te laten komen. Gecombineerd met beelden van de natuur en sfeerimpressies is het echt genieten en ontspannen. Misschien moest ik maar eens naar de verfilming van de boeken van Stieg Larsson kijken 🙂

Schemertijd heeft mij wel goed door de afgelopen periode geholpen. Door onze verhuizing en het opstarten van het bedrijf door mijn man nam ik maar sporadisch de tijd om te lezen. En op zo’n moment bewijst een thriller absoluut zijn dienst: ik had wel een vermoeden, maar zolang je het niet zeker weet, wil je blijven lezen. En dat gebeurde dan ook.

Mijn hartelijke dank gaat uiteraard uit naar de uitgever (WPG Uitgevers België) voor het beschikbaar stellen van een leesexemplaar. Hoewel we officieel mogen zeggen dat het geen beste zomer is, heb ik dit boek met de titel Schemertijd toch heerlijk in de volle zon gelezen. En dat geeft het toch even een extra dimensie.

Veel leesplezier!

theonlymrsjo